Reinu de Pagan

Reinu de Pagan (de 23 avientu 849 a 17 avientu 1297)
estáu desapaecíu
Alministración
Capital	Bagan
Forma de gobiernu	Monarquía
Relixón oficial	budismu
Xeografía
Coordenaes	21°10′20″N 94°51′37″E / 21.17222°N 94.86028°E / 21.17222; 94.86028

El Reinu de Pagan, tamién conocíu como dinastía Pagan o Imperiu Pagan foi'l primer reinu qu'unificó los territorios qu'anguaño constitúin Birmania (Myanmar). El gobiernu de 250 años de la dinastía Pagan sobre'l valle del Ríu Irawadi y la so periferia sentaron les bases pal ascensu del idioma y la cultura birmana, l'espardimientu de la etnia Bamar na Alta Birmania y la crecedera del budismu Theravada en Birmania y nel sureste asiáticu continental.^[1]

El reinu surdió a partir d'un pequeñu asentamientu del sieglu IX, en Pagan (Bagan) fundáu por bamares (birmanos), que llegaren apocayá al valle del ríu Irrawaddy procedente del Reinu de Nan chao. Mientres los siguientes doscientos años, el pequeñu principáu creció gradualmente p'absorber les sos rexones circundantes hasta la década de 1050 y 1060, cuando'l rei Anawrahta fundó'l Reinu Pagan, qu'unificaba per primer vegada so un mesmu sistema de gobiernu'l valle del Irrawaddy y la so periferia. A finales del sieglu XII los socesores de Anawrahta estendieren la so influencia más al sur hasta la península malaya cimera, escontra l'este, siquier, hasta'l ríu Salween, nel norte per debaxo de la frontera actual de China y al oeste, nel norte de Arakan y les llombes Chin.^[2][3] nos sieglos XII y XIII, Pagan, xunto col Imperiu jemer, foi unu de los dos imperios principales nel sureste asiáticu continental.^[4]

La llingua y la cultura birmana convirtiéronse gradualmente en dominantes nel altu valle del ríu Irrawaddy y clisaron les lleis Pyu, lun y Pali a finales del sieglu XII. El budismu Theravada amodo estendióse poles aldegues, anque les cañes tántrico, Mahāyāna y brahmánicas y les práutiques animistas permanecieron fuertemente enraigonaes en tolos estratos sociales. Los gobernantes paguen construyeron más de 10.000 templos budistes na zona de capital paguen de los cualos queden más de 2.000.^[5]

El reinu entró en cayente na metá del sieglu XIII, cola continua crecedera de les tierres axudiques a los monesterios budistes ensin pagu d'impuestos, qu'escontra 1280 afectara seriamente la capacidá de la corona pa caltener la llealtá de los sos cortesanos y l'exércitu. Esto marcó l'empiezu d'un círculu viciosu de desordes internos xunto a desafíos procedentes del esterior polos Rakhines, Mons, mongoles y shan. Les repitíes invasiones de los mongoles ente 1277 y 1301 derrocaron el reináu de cuatro siglos d'antigüedá, en 1287. El colapsu foi siguíu por 250 años de fragmentación política que duró hasta bien entráu'l sieglu XVI.^[6][7]

1. ↑ Lieberman 2003: 88–123
2. ↑ Lieberman 2003: 90–91
3. ↑ Aung-Thwin 1985: 197
4. ↑ Lieberman 2003: 24
5. ↑ Lieberman 2003: 92–97
6. ↑ Lieberman 2003: 119–120
7. ↑ Htin Aung 1967: 63–65